Một thỏa thuận vừa được thông qua tại COP29, cam kết hỗ trợ 300 tỷ USD mỗi năm cho các nước nghèo và dễ bị tổn thương ứng phó biến đổi khí hậu.
Sau hai tuần đàm phán hỗn loạn và căng thẳng, đại diện gần 200 quốc gia đã thông qua hiệp ước tài chính gây tranh cãi vào sáng sớm nay tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu thường niên lần thứ 29 (COP29) tại Baku, Azerbaijan.
Theo đó, các nước giàu cam kết cung cấp 300 tỷ USD mỗi năm cho các nước nghèo đến năm 2035 để giúp họ đối phó với những tác động ngày càng thảm khốc của cuộc khủng hoảng khí hậu.
Hàng rào bao quanh sân vận động Olympic Baku, địa điểm diễn ra hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc COP29, tại Baku, Azerbaijan. Ảnh: Reuters
Số tiền này sẽ được chuyển đến các quốc gia nghèo đói và dễ bị tổn thương để giúp họ đối phó với thời tiết cực đoan ngày càng khắc nghiệt và chuyển đổi nền kinh tế sang năng lượng sạch.
Con số này tăng so với mức 100 tỷ USD hiện do các quốc gia giàu có cung cấp theo một cam kết sắp hết hạn, cũng như cao hơn so với mức 250 tỷ USD được đề xuất trong dự thảo thỏa thuận hôm 22/11.
Tuy nhiên, số tiền cam kết vẫn kém xa so với con số 1,3 nghìn tỷ USD mà các nước đang phát triển lâu nay khẳng định là cần thiết để giúp họ đối phó với cuộc khủng hoảng khí hậu, trong đó họ là những người góp phần ít nhất gây ra nó.
“Chúng tôi sẽ chỉ nhận được một phần nhỏ trong số tiền tài trợ mà các quốc gia dễ bị tổn thương do khí hậu đang rất cần. Số tiền này không đủ, nhưng đây là một khởi đầu”, Tina Stege, phái viên về khí hậu của Quần đảo Marshall, nói.
Nhưng bà chỉ trích nặng nề các cuộc đàm phán vì cho thấy “bản chất tồi tệ nhất của chủ nghĩa cơ hội chính trị”. Stege cho biết trong một tuyên bố rằng những nhóm lợi ích liên quan đến nhiên liệu hóa thạch “đã quyết tâm ngăn chặn tiến trình và làm suy yếu các mục tiêu đa phương mà chúng tôi đang nỗ lực xây dựng”.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres bày tỏ lo ngại rằng thỏa thuận tài chính khí hậu được nhất trí tại Azerbaijan chưa tiến đủ xa, song kêu gọi các quốc gia coi đây là “nền tảng” để tiếp tục xây dựng.
“Tôi đã hy vọng có một kết quả tham vọng hơn, về cả tài chính và mục tiêu giảm thiểu khí thải, nhằm đáp ứng thách thức to lớn mà chúng ta đang phải đối mặt”, ông cho biết, nhưng thêm rằng thỏa thuận “phải được tôn trọng đầy đủ và đúng hạn”.
“Các cam kết phải nhanh chóng trở thành tiền mặt. Tất cả các quốc gia phải cùng nhau đảm bảo đạt được mục tiêu mới này ở mức cao nhất”.
Ông kêu gọi các quốc gia đưa ra những kế hoạch hành động khí hậu mới đối với toàn bộ nền kinh tế “trước COP30 như đã hứa”.
“Kết thúc của kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch là điều tất yếu về mặt kinh tế. Các kế hoạch quốc gia mới phải đẩy nhanh quá trình chuyển đổi và giúp đảm bảo rằng nó đi kèm với sự công bằng”, ông nói, kết thúc bằng thông điệp thúc giục các nhà hoạt động làm nhiều hơn nữa để duy trì nỗ lực chống biến đổi khí hậu.
“Liên Hợp Quốc luôn sát cánh cùng các bạn. Cuộc chiến của chúng ta vẫn tiếp diễn. Và chúng ta sẽ không bao giờ bỏ cuộc”, ông Guterres nói.
Bộ trưởng Năng lượng Anh Ed Miliband cũng bày tỏ hoan nghênh thỏa thuận.
“Đây không phải là tất cả những gì chúng tôi hoặc những người khác mong muốn, nhưng là một bước tiến cho tất cả mọi người”, ông cho biết trong một tuyên bố được đưa ra ngay sau khi thỏa thuận được công bố.
Ông nói thêm rằng cam kết cung cấp 300 tỷ USD một năm cho các nước đang phát triển tới năm 2035 “phản ánh đúng tầm quan trọng của việc vượt ra khỏi các nhà tài trợ truyền thống như Anh và vai trò của các quốc gia như Trung Quốc trong việc giúp đỡ những nước ở tuyến đầu của cuộc khủng hoảng này”.
“Nếu khoản tài chính này được sử dụng đúng cách, nó có thể cắt giảm lượng khí thải tương đương với một tỷ ôtô và có thể bảo vệ gần một tỷ người khỏi tác động của biến đổi khí hậu”, Bộ trưởng Miliband cho hay.
Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) muốn các nền kinh tế mới nổi giàu có như Trung Quốc, quốc gia phát thải lớn nhất thế giới, cùng tham gia. Tuy nhiên, dự thảo cuối cùng của thỏa thuận chỉ “khuyến khích” các nước đang phát triển như Trung Quốc, Arab Saudi đóng góp tự nguyện cho nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu.
Các quốc gia giàu có cho hay việc mong đợi nhiều hơn từ nguồn tài trợ trực tiếp của chính phủ các nước là không thực tế về mặt chính trị.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump sẽ trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025 và ông là người hoài nghi về cả biến đổi khí hậu lẫn viện trợ nước ngoài. Trong khi đó, một số nước châu Âu đã chứng kiến phản ứng dữ dội của phe cánh hữu chống lại chương trình nghị sự xanh.
Thỏa thuận mới nhất đặt ra mục tiêu chung hướng đến con số lớn hơn mức hỗ trợ 1,3 nghìn tỷ USD mỗi năm để ứng phó với nhiệt độ tăng cao và thảm họa khí hậu, nhưng phần lớn sẽ đến từ các nguồn tư nhân.
Vũ Hoàng (Theo CNN, AFP, Reuters)
